اصالت‌ و‌ زیبایی در پوشش اقوام خراسان شمالی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، پوشش محلى و سنتى زنان و مردان استان خراسان شمالی بسیار جالب و قابل توجه است،یاشار یا چارقد که در اصطلاح امروزی روسری گفته می شود ، شال حریر مخصوصی است که به عنوان پوشش سر استفاده می شود و به گونه ای است که سر و حتی چهره زن، به جز چشمان وی را می پوشاند. «سربند» نیز دستمال یزدی است که غالباً ترکیبی از رنگ های قرمز و مشکی بوده و برای محکم کردن یاشار بر روی آن بسته می شود. 

لباس بانوان کرمانج

کراس لباس بالاتنه بوده و به پیراهن بلند ساده ای گفته می شود که یقه خاصی ندارد و پایین آن نیز چیندار است. شیلوار دامن پُر چینی است که در پوشش دخترها نارنجی و یا زرد رنگ بوده و در خانم ها نیز به رنگ قرمز و از پارچه مخملی با متراژ حدود پانزده ‪متر تهیه می‌شود و بسیار خوش‌حالت است.

البسه زنان و دختران کرمانج این استان غالباً شامل 5 قسمت به نامهای «یاشار» (چارقد)، «کِراس» (بلوز)، «شیلوار» (دامن)، «جلیقه» و «شلیته» است.

شیلوار با استفاده از نخ های رنگی و سکه های قدیمی (دراو)، دراودوزی و قیطاندوزی می شود و در پایین آن نیز با نوارهایی رنگارنگ که «ماخل» نامیده می شوند، دور دوزی های زیبایی ایجاد می شود. شلیته دامنی بلند تا حدود زانو و از جنس مخمل بوده که با رنگهای متنوع حاشیه دوزی می شود. جلیقه معمولاً از جنس مخمل بوده و سکه های قدیمی که در قدیم به عنوان پسانداز خانم ها به آن دوخته می شد و به مرور زمان به جزئی از لباس تبدیل شده است، زیبایی خاصی به آن می بخشد و غالباً نیز کراس و جلیقه با شلیته هم رنگ انتخاب می‌شوند. 

البته علاوه بر این پوشش‌ها باید به «گار» یعنی گوشواره بلندی که به دو طرف عرقچین متصل و روی آن یاشار و سربند بسته می شود، اشاره کرد. «کُلِه» نیز پوششی از جنس پارچه مخمل است که بر روی کراس پوشیده می شود. جوراب نیز بنا به شرایط و فصول مختلف سال پوشیده می شود. کفش بانوان کرمانج که «کومخ» نامیده می شود، از نظر شکل ظاهری شبیه نعلین نوک برگشته است و دارای گلدوزی هایی با نخ ابریشمی می باشد. پوشاک مردانه کرمانج های خراسان شمالی نیز شامل «عرق چین»، «کِه لاو»، «لچگ» و ... بوده که همانند پوشاک بانوان دارای رنگ های شاد و برگرفته از طبیعت می باشند.

کرمانج‌ها به عنوان شاخه ای از قوم کرد، از جمله اقوام ساکن در استان خراسان شمالی هستند. امروزه تنها این پوشش اصیل کرمانجی در میان زنان عشایر، آن هم زنان مسن، دیده می شود و گاه نیز اهالی خطه خراسان شمالی در مجالس جشن و شادی اقدام به پوشیدن لباس های کرمانجی می کنند. یک محقق در زمینه فرهنگ مردم خراسان شمالی درباره پوشش زنان کرمانج خراسان شمالی می‌گوید، پوشش زن کرمانج خراسان شمالی پوشش زن مستوره و باحجاب پیش از اسلام است. 

لباس مردان کرمانج

لباس مردان کرمانج نیر از چهار بخش مختلف تشکیل می‌شود. پیراهن، شلوار، کفش و کمربند.

پیراهن

پیراهن مردان بیشتر به رنگ قرمز و گاهی سفید از جنس ساتن دوخته می‌شود که دور تا دور یقه و مچ‌ها نواردوزی می‌شود. دو طرق پیراهن چاک‌دار بوده و یک کمربند روی آن بسته می‌شود.

کمربند

کمربند مردان که گاهی دارای تزئیناتی هماهنگ با تزئنات خود پیراهن است، به منظور جلوگیری از خستگی حین کار روزانه استفاده می‌شود که بخشی از آن آویزان است. علاوه بر این مردان کرمانج از نوعی دستمال برای بستن دور مچ استفاده می‌کنند تا هنگام نواختن دوتار به مدت طولانی، مچ دست آسیب نبیند.

شلوار

شلوار مردان نیز مشکی بوده و راسته است و از زانو به پایین داخل جورابی بافته شده از جنس پشم قرار می‌گیرد. این جورا در زبان کرمانجی “بوجولی” نامیده می‌شود.

پتاوه

نوعی پارچه کتان به طول یک متر و عرض ۲۰ سانتی‌متر است که دورتادور ساق‌پا می‌بندند و آن را با ریسمان‌هایی به صورت ضربدری محکم می‌کنند. معمولا روی بخشی از پتاوه که در معرض دید قرار دارد، تزئیناتی دوخته می‌شود.

چاروق

مردان کرمانج چاروق را روی جوراب پشمی می‌پوشند. البته چاروق زنانه و مردانه در طراحی و تزئینات تفاوت‌هایی با هم دارند. این کفش سنتی که هنوز هم در کارگاه‌های شهرهای استان  دوخته می‌شود، جزو صنایع‌دستی استان خراسان شمالی محسوب می‌شود.

لباس زنان ترکمن

پوشش بانوان و مردان ترکمن خراسان شمالی نیز با استفاده از ابریشم و پشم گوسفندان تهیه می شود و غالباً شامل «چاوک»، «کولته»، «چلپی» و «یلک» می باشد. چاوک لباسی شبیه به مانتوهای امروزی بوده که پارچه آن از ابریشم به رنگ قرمز بوده و آستر زیر پارچه نیز در حاشیه ها و سرآستین ها سوزندوزی دارد. کولته شبیه کت بوده و این لباس به صورت آویز روی دوش در مجالس استفاده می شود. چلپی زیباترین لباس سوزندوزی ترکمن و از جنس ابریشم است که با دارا بودن تنوع و ظرافت خاص در مراسم ازدواج، به عروس می پوشانند. یلک تنها لباسی است که با زیورآلات و سکه تزیین می شود و بر سر می اندازند و جنس آن نیز از ابریشم است.

لباس مردان ترکمن

«دون» یا «قرمز دون» لباس محلی مردان ترکمن است که جنس آن ابریشم قرمز تیره و با راه راه مشکی بوده و نوع سوزندوزی آن قیطاندوزی است که با عرض دو سانت و به رنگ مشکی و قرمز در کناره ها و سرآستین لباس دوخته می شود. «اچمک» نوعی لباس دارای دو بخش بیرونی و داخلی است که بخش بیرونی آن از پارچه های مشکی که روی آن طرح هایی به شکل لوزی، به رنگ های متفاوت و از جنس ابریشم تشکیل شده و درون آن از پوست بره به رنگ مشکی تهیه شده است و آن را معمولاً مردان در فصول سرد پاییز و زمستان می پوشند. 

مردمان ترک و تات خراسان شمالی نیز هر کدام به اقتضای محل زندگی، فصول سال، نوع درآمد و اشتغال و ...، پوششهای مختلفی داشته و وجه اشتراک تمامی این پوشش ها در مردان و زنان، زیبایی برگرفته از طبیعت و حجاب کامل آنها بوده است. 

پاپوش سنتی غالب مردم خراسان شمالی نیز اعم از کرد و ترک و ترکمن، «چاروق» بوده که از چرم طبیعی تهیه میشود و نوک آن نیز اندکی برگشته است. این کفش سنتی با نخ ها و اشکال مختلف تزیین می شود و دارای بندها و تسمه های بلندی است که بندهای آن را به دور ساق پا می پیچند و برای زیباتر شدن چاروق نیز در نوک برگشته آن از منگوله ای تهیه شده از نخ های ابریشم رنگی استفاده می‌شود. 

انتهای پیام